Những chữ viết tắt thông dụng, những thông số trong hồ thủy sinh các bạn mới chơi nên biết để quản lý sự cân bằng trong hệ sinh thái mình tự tạo ra 1 cách tốt và dễ dàng hơn. Không cần kiến thức quá chuyên sâu, bác học gì để nhớ và hiểu những thông số này.
1. ppm (mg/l)
Ppm viết tắt của parts per million (1 phần triệu), nói dễ hiểu hơn là 1 miligram chất nào đó tan trong 1 lít nước ( 1 ppm = 1mg/l).
Các bạn có thể quen thuộc với 1 số kí hiệu đo lường sử dụng hằng ngày như 1 kí lô, 1 lít, 1 gram, 1 mili gram… Nhưng trong nước, hồ cá thủy sinh thì sự đo lường căn bản nhất là 1 mili gram chất nào được tan trong 1 lít nước. Ví dụ hồ thủy sinh của mình có 5 ppm No3, nghĩa là trong 1 lít nước hồ này có 5 mili gram chất No3.
Đây là thông số căn bản nhất cần biết để hiểu những thông số các 1 cách dễ dàng.
2. tds (còn gọi là conductivity)
Tds viết tắt của Total Dissolved Solids – tổng chất rắn hòa tan trong nước, những chất rắn này bao gồm đa số là các chất vô cơ, các cation (ion dương) và khoáng chất như Ca+, Mg+, Na+, Co3+, Hco3+, So4+, Cl+, No3+, Po4+, K+… và được tính bằng ppm (mg/l)
Tds được dựa vào để đánh giá chất lượng tinh khiết của nước. Tds càng cao thì càng nhiều tạp chất. Tuy nhiên bút tds không đo được những chất quan trọng như:
– Chất hữu cơ
– Kim loại nặng
– Chlorine
– Hóa chất độc
Thường các bạn chuyên chơi tép luôn có dụng cụ đo tds như bút đo chẳng hạn, nhưng theo kinh nghiệm cá nhân, mình khuyến khích toàn bộ các anh em chơi thủy sinh nên mua 1 bút đo tds vì tương đối rẻ nhưng vô cùng dễ đo, chính xác và rất hiệu quả trong việc quản lý nước (1 bút đo tds bình thường giá chỉ từ 100-300k). Khi có bút đo, các bạn sẽ biết được tds nước đầu vào của khu vực mình sinh sống (nước máy, nước giếng, nước mưa…), và các bạn sẽ đo thấy sự chênh lệch của tds nước trong hồ để suy ra là hồ mình có quá nhiều tạp chất hay không và dùng cách xử lý hợp lý. Ví dụ nguồn nước máy khu vực HCM nơi mình sinh sống thì tds cỡ 45 ppm, và mình luôn giữ mức tds dưới 100 cho đa số hồ trồng cây của mình, ngoại trừ những trường hợp cần thí nghiệm, thử nghiệm nồng độ dinh dưỡng cao và sinh lý của cây. 1 số hồ khách hàng từng nhờ mình giúp, có hồ tds lên cao cỡ 350-400 ppm thì toàn bộ cây cối ngừng quang hợp và ngừng phát triển cho đến khi hạ tds về dưới 200 ppm.
Tuy nhiên, như đề cập ở trên, bút đo tds không thể đo được những chất hữu cơ và kim loại nặng gây độc cho cây, nên các bạn không nên chủ quan mà nghĩ rằng tds nước hồ thấp tức là 100% sạch sẽ.
3. pH
pH là chỉ số đo độ hoạt động của các ion (H+) trong dung dịch và vì vậy là độ axít hay bazơ của nó. Nói đơn giản nhất nước có độ pH = 7 là trung tính. Nước có giá trị pH nhỏ hơn 7 được coi là có tính axít, trong khi các giá trị pH lớn hơn 7 được coi là có tính kiềm.
Độ pH rất quan trọng khi chơi cá, tép, thủy sinh, đây là lý do mình đề cập nó chỉ sau ppm và tds.
Nhiều loại cá, tép chỉ thích nghi và sinh sống ở những độ pH nhất định. Tương tự như vậy, nhiều cây thủy sinh cũng sinh trưởng tốt trong độ pH nào đó. Không có 1 độ pH nào là hoàn hảo cho 1 hồ thủy sinh, vì bất cứ hồ thủy sinh nào cũng là 1 hệ sinh thái bao gồm nhiều loại động, thực vật. Tuy nhiên, pH hợp lý cho môi trường thủy sinh là từ 5-8. Dưới pH5 thì nhiều cây bị rữa lá, cá tép chết, còn trên 8 thì chỉ phù hợp cho 1 số cá tép đặc biệt như tép sula, cá ali… Tất cả các hồ thủy sinh của mình đều giữ mức pH từ 5.5 đến 6.5 và đa số thực vật thủy sinh có thể thích nghi tốt ở mức này. pH thay đổi quá nhiều trong thời gian ngắn có thể gây stress cá, và thực vật trong hồ thủy sinh.
Điểm mạnh của hồ thủy sinh có pH thấp (dưới 7, dưới 6.5) là: sắt và những chất vi lượng khác dễ tan, dễ hấp thu cho cây, đa số thực vật thủy sinh có thể thích nghi và sinh trưởng tốt ở mức pH này, và ở pH axit này thì những chất độc như Nh3 (amoniac) không còn độc mà bị chuyển hóa thành Nh4 (ít độc hơn nhiều). Điểm yếu của hồ có pH thấp là hệ vi sinh yếu hơn pH trên 7, và vì hệ vi sinh có phần yếu hơn nên cũng dễ bị nhiều vấn đề về bệnh cá tép, rêu hại hơn.
Hồ thủy sinh có pH từ 7 trở lên có điểm mạnh là hệ vi sinh cực tốt, các bạn để ý những hồ cá biển, hay những hồ thủy sinh có san hô, sỏi 3 màu… thì nước cực trong. Đa số cá tép thích pH cao (trừ 1 số loài như tép ong chẳng hạn). pH cao làm vi lượng khó tan và khó được hấp thu hơn nên rêu hại cũng dễ kiểm soát hơn pH axit. Tuy nhiên pH cao thì 1 số họ cây lại không khỏe (họ tonina là 1 ví dụ), và ở pH cao thì Fe và những chất vi lượng khác lại rất khó bị hấp thụ nên cần 1 nồng độ cao (và nguy hiểm hơn). Co2 cũng khó hòa tan hơn trong những hồ nước có tính kiềm.
Những tác nhân tăng pH: những chất tan Ca++ và Hco3 như san hô, đá vôi, vỏ ốc, sỏi 3 màu (lẫn vỏ ốc), cát muối tiêu (lẫn nhiều vỏ ốc), 1 số loại đá như đá da voi, đá tai mèo, đá kẹp kem, oxi tan nhiều trong nước, baking soda…
Những tác nhân giảm pH: peat moss ,than bùn, acid humic, khí co2, những chất axit như chanh, dấm, vitamin C, HCL, H2SO4, HNO3, H3PO4, la bàng, lọc cũ..
QUAN TRỌNG: nếu hồ bạn có pH quá cao, và muốn giảm pH thì đầu tiên phải tìm và xác định những tác nhân gây tăng pH và loại bỏ ra khỏi hồ, trước khi cho những tác nhân giảm pH vào. Ví dụ nếu hồ có san hô hay sỏi 3 màu, thì phải loại bỏ chúng trước. Nếu bạn dùng acid để giảm pH hồ này thì chỉ tạm thời, lượng Hco3 của san hô hay sỏi 3 màu sẽ tiếp tục tan ra làm tăng pH trong nhiều năm.
4. kH
kH viết tắt của carbonate hardness (độ kiềm của nước). Độ kiềm là tổng lượng bazơ hiện diện trong nước. Carbonate (CO32-) và Bicarbonate (HCO3–) là 2 bazơ phổ biến nhất và thành phần chủ yếu của Kiềm. Độ kH có ảnh hưởng mật thiết đến độ pH, thường kH thay đổi thì pH cũng thay đổi theo. Nếu các bạn không quá chuyên về dinh dưỡng, sinh lý cây trồng thì cũng không cần quá quan tâm đến độ kH.
5. gH
gH (General Hardness) là độ cứng của nước, nó được xác định là tổng hàm lượng của Canxi (Ca++) và Magie (Mg++) có trong nước. Ca và Mg là 2 trung lượng quan trọng không thể thiếu của hồ thủy sinh, cá tép cảnh. Nếu nồng độ Ca, Mg quá cao thì nước được coi là nước cứng, và Ca Mg thấp được coi là nước mềm.
gH được tính bằng độ, nếu muốn biết ppm của gH thì chi cần nhân số độ gH với 17.9.
6. Macro-nutrients (đa lượng)
– Nitrogen (N) / NH4 / NH3 / NO2 / NO3
Dinh dưỡng đa lượng quan trọng trong hồ thủy sinh. N thường ở nhiều dạng, độc nhất gồm NH3 và NO2 (amoniac và nitrit), ở những hồ có pH dưới 7 thì NH3 được chuyển thành NH4 (Amonium) vốn ít độc hơn nhiều. Và sau khi được vi sinh của vòng tuần hoàn nitrogen chuyển hóa thì N cuối cùng sẽ trở thành 1 dạng không độc là NO3 và sau đó 1 phần sẽ biến thành khí N bay vào khí quyển.
NH3 / Nh4 => NO2 => NO3 => N
Tất cả các dạng vô cơ của N đều được cây hấp thụ như nguồn dinh dưỡng cần thiết.
– Phosphorus (P) / PO4 – Phosphorus này thường được đo bằng test kit, và chủ yếu là P vô cơ. P là 1 đa lượng quan trọng khác của hồ thủy sinh và thường ở dạng PO4.
– Kali (potassium) – kali hay thường được nhiều bạn gọi tắt là K, là đa lượng hay thiếu hụt trong hồ thủy sinh dùng nền có độ kH thấp như ADA chẳng hạn.
– Carbon (C) / CO2: đa lượng quan trọng bật nhất của thực vật thủy sinh, Carbon chiếm đến 45% thân và lá cây.
– Oxygen / O2: đa lượng quan trọng như CO2, chiếm khoảng 40% thân và lá cây, ngoài ra O2 không thể thiếu cho động vật như cá, hoặc hệ vi sinh.
(đang cập nhật…)
7. Micro-nutrients (vi lượng)
Fe
Mn
Zn
B
Cu
Mo
Ni
(đang cập nhật…)
8. Secondary Macro-nutrients (trung lượng)
Canxi (Ca)
Magie (Mg)
(đang cập nhật…)
9. PAR – umol
(đang cập nhật…)
10. PUR
(đang cập nhật…)
11. TCNT
12. TCN
13. TCCB
14. NMC / NMXLX
15. nnpt
(đang cập nhật…)
Mình mới chơi, muốn ktra các thông số cơ bản của hồ,
– pH, TDS, nhiệt độ: tự đo bằng bút đo, nhiệt kế.
– các vi lượng, khoáng chất còn lại như gH, KH, Fe đã thử đo bằng các bộ test nhưng cảm thấy kg chính xác.
Mình qđ sẽ lấy mẫu đi test ở viện Pastuer các chỉ tiêu độ cứng (gH) và Fe.
A Văn cho mình hỏi ngoài GH và Fe thì có cần xét nghiệm thêm các chỉ tiêu gì nữa không?
Hồ mình chủ yếu là fiss nhưng bị vàng, rêu chùm đen, èo uột nhìn chán lắm!
chào bạn, mình không nghĩ bạn cần phải mang nước đi viện Pastuer như vậy. Hồ bạn có thể là chưa ổn định hoặc có vấn đề về đèn và vệ sinh hồ.
Chào A. Văn.
Hiện tại hồ mình mới set up đến nay khoảng gần 4 tuần. Đang trồng nhiều loại cây cắt cắm khác nhau. Nền gần full ADA (subtrate, soil, nền). Tiến hành thay nước và chăm sóc theo 1 bài hướng đẫn của bạn trước đây.
Cây cối khỏe, phát triển tốt, thở, chưa phát sinh rêu hại gì.
TDS: nước đầu vào đo được 45. TDS của hồ đo được là 92.
PH: 5.8 (PH đo tại thời điểm không có cung cấp CO2 cho hồ)
Vậy có cần phải tăng PH lên không ạ.
Thanks bạn.
Chào bạn, pH của bạn hơi thấp, nếu cung cấp thêm Co2 thì có thể nó sẽ bị kéo xuống pH 5 hoặc thậm chí thấp hơn, ở mức này thì hơi nguy hiểm cho cây cối và cá tép.
Bạn có 3 hướng giải quyết như sau:
1. Bạn cung cấp Co2 qua dạng cục sủi Co2, cách này không làm nước giảm quá nhiều Co2.
2. Bạn châm chai Bright K của ADA theo hướng dẫn để nó kéo lên ít pH.
3. Bạn có thể mua bột Baking soda ở tiệm thuốc tây, châm vào hồ để tăng pH 1 cách an toàn. Có thể dùng 5 gram cho 100 lít hồ sau đó đo lại xem tăng được bao nhiêu độ pH rồi tự canh chỉnh.
Chúc bạn thành công.
Chào A. Văn,
CHo mình hỏi hiện tại đo ph bằng dụng cụ gì cho số chính xác ạ.
Mình dùng bút đo miwaukee pH56
Ho minh trong bucep ph dang muc 7,5 lam cach nao de ha ph vay anh
bạn phải lấy hết những tác nhân gây tăng pH ra khỏi hồ, ví dụ như san hô hay đá màu trắng, sỏi 3 màu, cát muối tiêu…
Sau đó bạn có thể dùng Co2 hoặc acid để hạ PH
chào bạn văn
mình muốn hỏi một chút
nước đầu vào của mình là ph8
mình dưỡng cá và chơi cây cắt cắm đều k được. rất tệ luôn ấy
giờ mình phải làm sao để giảm ph xuống mức 7 bây h ạ
nền dưỡng cá là akadama và ada cũ đã hết dưỡng.
vật liệu lọc bao gồm nham thạch, lông vũ, matrix, sứ thanh mai
mình đã sử dụng lá bàng và peat moss nhưng có vẻ không ăn thua
nó vẫn bị kéo lại mức 8
mong chỉ giáo giúp mình với
chào bạn, mình nghi ngờ trong hồ hoặc lọc của bạn có gì gây tăng pH, có thể đó là nền akamada.
Chào anh văn !
Hiện e vừa mới set up 1 hồ cho bucep và ráy với cốt power sand advance , ada amazonia, bacter 100, super clear và tourmaline bc , thì thông số trong 2 ngày chạy cycles chưa co2 , pH nước đầu vào 7,6 , trong hồ pH 7,2 , gH 35,8 ppm , kH 53,7 ppm , thì mấy thông số này đã ổn chưa ạ , nếu cycles bao lâu để lấy được thông số ổn định cho hồ vậy anh, cảm ơn anh !
Chào e. Thông số hồ e như vậy là bình thường. Tuy nhiên gH và kH, pH ko liên quan gì đến cycle. E cần quan tâm là NH3, NO2 và NO3. Nhưng cũng k thật sự phải đo vì cứ chạy lọc vài tuần là xong.
E cảm ơn a ! e se kiểm tra các thông số a nói
Hi anh Văn, cho mình hỏi, nên mua máy lọc nước RO nào vừa đủ cho để nuôi tép ? nếu mua máy RO 10 cấp nhiều loại khoáng thì có ổn cho tép không ? Em cảm ơn
nuôi tép thì bạn có thể ra tiệm bán lọc RO, nói là cần kéo tds về 0-2 là người ta hiểu. Cũng sẽ tiết kiệm được khá tiền. Loại 10 lọc hay những loại dành cho người uống nó không tốt khi chơi tép. Vì bạn cần tds thấp về 0 rồi tự châm khoáng vào.
Anh ơi hồ tép ong của em có để vài bụi Bucep, dạo này nó hay bị rụng lá và cả phần ngọn. Vậy là nó bị sao và cách giải quyết như nào để không ảnh hưởng đến tép hả anh. Em dùng nền ADA II, hồ chạy được gần 2 tháng rồi ạ.
hồ tép ong nên e ko dùng khí Co2 và anh nghĩ đó là nguyên nhân bucep bị ảnh hưởng
Cám ơn Anh về kiến thức chia sẽ. Hồ e đang trồng minifiss, ráy và ít cắt cắm (sunset, rong la hán). Có nuôi tép màu và ít cá (bảy màu, otto, pigmy). HIện pH lúc có CO2 đo được là 7, kH=4, gH=8, TDS=360. Do nguồn nước có TDS cao (160-200). Rong đang èo uột ko phát triển tốt, ráy có mọc lá non nhưng ko khoẻ, có rêu xanh bám lá, fiss có phát triển chậm. CO2 em đang để 2-3giọt/s (áp dụng theo cách đo trong bài viết tối ưu CO2 của anh, nhưng test CO2 vẫn lun báo thiếu). Tép bị chết lai, cá tầm 1,2 tuần chết 1 con.
Anh cho hỏi có cách nào hạ TDS (nếu là nguyên nhân) hoặc có thể do đâu ạ. Thanks Anh nhiều.
nguồn nước của bạn tds cao 160-200, mà tds hồ cao đến 360 tức là sẽ có 2 khả năng sau:
1. Nền bạn dùng là nền trộn, nó tan dinh dưỡng quá nhiều
2. Bạn có 1 số loại đá, sỏi 3 màu, cát muối tiêu hay san hô trong hồ hay lọc làm tan tds và tăng pH
Bạn xem lại các vấn đề để hạ tds về gần với nguồn tds đầu vào, sau đó có thể hạ thêm bằng cách trộn 50% nước RO và 50% nước máy.
Xin chào bác Văn,
Mình mới test chỉ số TDS trong hồ của mình là 565,và chỉ số TDS của nước vòi sinh hoạt là 326.Mình đang định nuôi Tép cảnh nhưng đang băn khoăn liệu chỉ số TDS này có thể nuôi tép cảnh được không?Mình nuôi cá thì thấy cũng khá ổn định và khỏe.Hồ mình trồng Trân Châu CuBa và 1 số cây cắt cắm.Hồ nhỏ 60L,có đánh Co2 3 giọt/s.Nhưng cây rất ít thở mặc dù mình cũng thử tăng lên 5 giọt/s.Nhưng mình để ý mỗi khi thay nước cây thở rất nhiều.Liệu có phải do chỉ số TDS ảnh hưởng đến việc quang hợp của cây không ạ?
Rất mong được bác chỉ giáo.Thân.
đúng là tds quá cao làm cây ngừng quang hợp và ngừng phát triển. 1 hồ khách hàng mình tds 400 và cây ngừng phát triển trong 2 tháng. Khi thay nước và hạ tds xuống dần thì mọi chuyện lại ổn.
hi a !
cá 7 màu thì tds có quan trọng k a ?
và tds bao nhiu phù hợp ạ
cá 7 màu dễ tính với tds nên em không cần lo lắng. Chỉ có điều không nên dùng nước RO tds = 0 nuôi chúng thôi.
Cho mình hỏi hồ mình dùng viên nén Co2 đã 2 tháng, TDS hồ tăng rất cao (~1000ppm), anh có thể giải thích cho mình thành phần viên nén, và như vậy có ảnh hưởng gì đến cây thủy sinh không ?
Hiện tại hồ mình dùng nền Contro Soil, cây cắt cắm Rotala Red mọc cao nhưng lá cũ thì rữa hết, lá mới sinh ra nhanh trên ngọn nhưng bị đốm đen và lan rộng chết lá cũng nhanh. Lệ nhi phát triển nhanh, bình thường, vảy ốc ấn độ cũng bị đen và rữa lá (số lượng ít). Tiểu bảo tháp phát triển, xanh tốt bình thường. Cá tép khỏe, gần như không chết em nào trong 3 tháng (neon, otto, tỳ bà, galaxy).
Các cây hậu cảnh giờ nhìn khá còi cọc, mọc cao ngất nhưng lá thì khá thê thảm. Xin cảm ơn,
bạn đo xem tds đầu vào bao nhiêu, để chắc chắn rằng viên sủi Co2 gây tăng tds hay là đá sỏi gì trong hồ gây nên. Thường tds 300 trở lên thì cây đã không thể căng đẹp tối đa rồi.
A văn ơi tư vấn giúp em . Em đang chơi hồ m2 -50-50 dùng 1 lọc hw 704 cs ghi trên lọc 2000l/h và e đang dư 1 lọc df700 cs bơm 820l/h e địn để lọc df 700 vào phần hậu cảnh tạo luồng và tăng hiệu suất lọc có đc k ạ. E để 2 out đối nhau như clip của anh. Lọc mạnh e đê trc lọc yếu em để sau ạ. Thank a !
được em, không sao cả. Anh cũng thường dùng 2 lọc cho hồ 1m2
Bạn cho mình hỏi TDS của hồ mình luôn giao động ở mức 400 vậy có cách nào để hạ TDS xuông ko ạ.
Bạn thay bằng nước RO nhé.
cho Mình hỏi nước RO có thể lấy trong bình nước 20l được ạ?
bình nước 20L đa số không có tds thấp như nước RO bạn
Anh Văn cho e hỏi, theo như bài anh viết nếu ph > 7.5 thì FE khó hấp thụ => vậy là tình trạng trong hồ đang thiếu Fe hay là vẫn có Fe mà cây ko hút được (vì ko nắm rõ tình trạng này nên nếu châm thêm sợ quá dư Fe) và trường hợp ngược lại ph < 5.5 các chất NPK, ca, mg như thê nào, mong anh giải thích thêm, cám ơn anh
Fe thường khó được câp hấp thụ ở pH cao, và Fe cũng bị kết tủa hoặc vô hiệu khi pH trên 7.5 nếu là Fe Edta. Em để pH cỡ 6.0 6.5 là tốt nhất
Em chào anh ạ, anh ơi bể của em TDS nó vẫn luôn trong khoảng 220 ạ, em đã thay nước nhiều nhưng mà cứ giảm đc khoảng còn 200 là lại tăng lại lên 220, nước máy nhà em ở Hà Nội em đo là khoảng TDS 190.
1 số thông tin bể em ạ:
– Cubic 45
– Lọc Sunsun HW702A
– Vật liệu lọc: full bi Đức
– ph 6.5 sau khi bơm co2 (bt là 7.5)
– Có đá tiger, kẹp kem, nham thạch trắng lót nền
Em muốn hỏi lí do tại sao TDS của bể em lại k giảm được và muốn giảm TDS thì làm cách nào anh nhỉ?
Em cảm ơn anh nhiều ạ!
2 lý do tds của hồ bạn cao:
1. tds nước đầu vào đã cao sẵn
2. đá kẹp kem tan tds, gây tăng gh, pH
cách giảm tds chì còn cách dùng nước RO, và bỏ đá kẹp kem đi
A văn hồ e đo TDS đầu vào 20 TDS trong hồ là 53 e có chăm khoáng nhưng chỉ lên đc 58 ph trong hồ là 65 hồ e trồng bucep nhưng cây chậm phát triển nền phân ADA 2 cốt nền jbl
châm khoáng là tăng gH em, còn pH thì phải châm kH/gH.
E châm khoáng đưa tds lên cỡ 150-200 xem
Hi anh Văn,
Nước máy em đo đầu vào TDS là 222. Trong hồ 180x40x40 em đo 272, dùng 1 lọc DF1300 và một lọc váng. Trường hợp này giảm TDS về lý tưởng 100 thì nên thay VLL hay tăng cường thêm lọc nữa anh nhỉ.
Thanks anh.
chào bạn, tds đầu vào 222 mà muốn nước trong hồ tds 100 thì chỉ còn cách là bạn thay nước RO dần thôi.