Hướng Dẫn Chăm Sóc Và Cắt Tỉa Ráy Nana Petite

I. Giới thiệu

Nana Petite có tên khoa học là Petita Nana (Anubias barteri “petite”), chữ petite có nghĩa là little – nhỏ bé. Đúng như cái tên của nó, đây là cây họ ráy thuộc loại lá nhỏ bậc nhất. Nana petite là giống cây khỏe, đẹp, dễ trồng, phát triển chậm nên được người chơi ở VN và thế giới yêu thích và trồng rộng rãi.

1. Thông tin căn bản:

• Tên khoa học: Anubias barteri “petie”
• Nhiệt độ thích hợp: 20-30 độ, tốt nhất từ 22-28 độ
• Độ khó: dễ
• Ánh sáng: thấp, trung bình (PAR từ 30-70 umol) nếu cao (trên 100 umol) cần quản lý nước và dinh dưỡng tốt.
• Độ pH phù hợp: từ 5 đến 8.5, tốt nhất từ 5.5 đến 6.5
• Sống được từ nước acid đến kiềm, độ kH không quá quan trọng
• Sống được từ nước mềm đến nước cứng, độ gH không quá quang trọng
• Tốc độ phát triển: chậm, nếu có đủ carbon, đa vi lượng thì tốc độ tăng lên trung bình
• Dinh dưỡng: cần lưu tâm về kali và đặc biệt cần ĐỦ SẮT trong nước, những đa vi lượng khác như N P cần rất ít. Nana petite thường bị vàng, nhạt màu ngọn non nếu sắt (Fe) không đủ trong nước, tuy nó cần rất ít đa lượng nhưng lượng Fe phải luôn đảm bảo 0.05 đến 0.1 mg/L (ppm). Thiếu Fe làm cây phát triển rất chậm hoặc ngừng phát triển trong 1 thời gian dài.

• Carbon: cần ít carbon, lượng carbon ít ỏi từ nền tan ra (carbon hữu cơ), carbon từ cá tép thở, và carbon từ nước mới là quá đủ cho petite, nhưng nếu cung cấp thêm dạng CO2 khí thì lá sẽ căng đẹp, phát triển tốt và có khuynh hướng to dần ra.
• Dòng chảy: không quá quan trọng, thích dòng chảy trung bình đến mạnh

  

2. Cảm nhận và trải nghiệm cá nhân

• Trong nhiều năm quan sát và thử đủ loại thí nghiệm trên petite, mình nhận thấy rằng chất cần thiết và hay bị thiếu hụt nhất cho loài cây này là sắt (Fe). Những năm đầu trồng petite, mình luôn chủ quan và nghĩ rằng nó thuộc loại trầu anubias nên chắc cũng không cần nhiều dinh dưỡng (như cây trầu bà chẳng hạn, để vào cốc nước chẳng có chất gì mà phát triển ầm ầm). Và suy luận này của mình đã sai, nhiều hồ petite của mình tuy không bị rêu hại tấn công, cây không chết nhưng luôn ngừng phát triển, có hồ đến 6-7 tháng vẫn y nguyên. Điểm chung của những hồ này của mình là ngọn non của petite luôn vàng, mình cứ nghĩ đây là sinh lý cây cho đến khi bắt đầu thí nghiệm nghiêm túc với Fe và petite hơn. Những hồ có nồng độ Fe đạt từ 0.05 đến 0.1 mg/L (ppm) trong nước (không phải trong đáy, cốt nền và phân nền), thì ngọn non đều rất xanh, căng đẹp và ra chồi mới đều đều. Loại Fe yêu thích của ráy petite là Fe chelate Edta hay Dtpa. Những hồ nào có pH từ 6.5 trở xuống thì sắt Edta có tác dụng, còn từ 6.6 đến 7/6 thì Fe dtpa mới hiệu quả.

  

• Điều quan trọng thứ 2 là về đa lượng kali. Tuy không hay bị thiếu hụt như Fe, ráy nana petite và cũng như đa số thực vật khác, cả trên cạn và thủy mộc, đều cần thêm 1 lượng kali khi khí hậu thay đổi, đặc biệt là từ mùa khô sang mùa mưa. Kali sẽ làm petite chống chọi mầm bệnh và khuẩn thối thân tốt hơn. Đây là kinh nghiệm quý báu mình muốn chia sẽ cho những anh chị em mê trồng giống ráy này, vì cứ đến dịp thay đổi khí hậu là mình luôn nhận được nhiều tin nhắn, cuộc gọi cầu cứu hồ ráy bị rửa thân hàng loạt. Điểm chung của toàn bộ những hồ ráy bị rữa này là ráy rất CÒI CỌC, nhìn là biết thiếu ăn. Có lẻ anh em chơi ráy cần những ngọn ráy càng nhỏ càng tốt nên họ hay bỏ đói cả  hồ không thèm châm 1 chút phân nước nào, và khi cây quá đói dinh dưỡng, đến 1 mức độ nào đó sẽ bụ sụp dinh dưỡng và bị khuẩn thừa cơ tấn công vào những dịp trở trời. Đối với mình, cây đẹp là cây phải khỏe trước tiên, ráy mình trồng lá không nhỏ như nhiều bạn nhưng luôn căng đẹp và trong bao năm qua mình chưa bị rữa 1 ngọn nào.
• Ngoài Kali và Fe, 2 chất trung lượng khác luôn phải có trong nước là Ca và Mg. Vậy 4 chất luôn phải đảm bảo có trong nước hồ trồng nana petite là Ca, Mg, kali và Fe (Ca Mg luôn có sẵn trong nước máy, kali cần châm lượng ít là đủ và nên tăng khi thay đổi khí hậu, Fe luôn cần ở mức 0.05 – 0.1 ppm)
• Ráy petite hầu như không bao giờ thiếu PO4, khi hồ dư nhiều hữu cơ và nước bẩn cộng với ánh sáng mạnh thì lá chúng hay bị dính rêu đốm xanh (GSA). Nhiều người chơi lầm tưởng là hồ hay ráy thiếu PO4, đây là quan niệm cũ và không chính xác. PO4 ở nồng độ cao (4-10 ppm) có thể diết chết sạch rêu đốm xanh, chứ không phải cây cần nồng độ PO4 cao này.
• Về ánh sáng, petite rất xanh đẹp ở ánh sáng vừa phải, nhưng nó phát triển rất nhanh ở cường độ ánh sáng cao nếu đảm bảo đủ nhu cầu về dinh dưỡng, CO2, nhiệt độ… Bạn cần chút kinh nghiệm để trồng ráy ở ánh sáng cao
• Ráy nana petite tuy rất khỏe, thuộc loại “trâu bò” nhưng điểm yếu nhất của nó là dễ bị khuẩn tấn công gây rữa thân hàng loạt. Tuy nhiên chỉ những cây ráy yếu, đói ăn quá mới bị khuẩn tấn công, đặc biệt khi thời tiết giao mùa.

II. Cách trồng và chăm sóc, cắt tỉa nana petite

1. Môi trường phù hợp cho petite

• Về độ pH, gH.. mình đã nêu ở trên, và không quá khó để đạt được những thông số này, các bạn chỉ cần dùng nguồn nước máy và 1 bộ nền sạch sẽ là được.
• Cũng giống như đa số loài cây thủy sinh khác, nana petite cần nước sạch nên 1 bộ nền công nghiệp chất lượng như ADA, gex, contro soil, aquafor… rất phù hợp vì những nền này có khả năng hút ngược dinh dưỡng và tạp chất dư thừa  (CEC) làm nước rất sạch.
• Cốt nền không quá quan trọng với nana petite, vì đa số cốt nền không làm Fe tan ra trong nước, điển hình là ADA Power sand và JBL florapol. Tuy nhiên, đa số các loại cốt nền hiện tại cũng đã có khả năng tan chậm đa lượng vào nước và làm thoáng nền nên chọn 1 cốt nền sạch sẽ cũng là điều đáng lưu tâm cho người trồng ráy.

  

• Nana petite không thích nước có quá nhiều tạp chất hữu cơ và tds quá cao như 1 số nguồn nước giếng. Những nguồn nước này hay làm lá già của petite nhìn rất vàng và rách nát. Tốt nhất nên dùng nước máy trồng petite, hoặc nếu bắt buộc thì có thể pha nước RO vào nguồn nước giếng hiện tại để giảm hữu cơ và tds.

• Về khí CO2, nếu có thì tốt, không có thì cũng không sao, các bạn chịu khó cung cấp nguồn carbon dù là ít ỏi bằng cách thay nước thường xuyên hơn.
• Nhiệt độ các hồ thủy sinh ở VN cũng không bao giờ quá thấp và quá cao (với sự trợ giúp của quạt thủy sinh), nhiệt độ không cần quá quan tâm, các bạn chỉ giữ hồ đừng vượt quá 30 độ là được

2. Nồng độ dinh dưỡng tối ưu cho petite

• Đa lượng: NO3 từ 0-30 ppm( NO3 quá cao làm lá già petite nhìn rất vàng và xấu), PO4 0-0.5 ppm, Kali -2-15 ppm
• Trung lượng: Ca từ 5-50 ppm, Mg từ 1-10 ppm (không quá quan trọng và không cần quan tâm nếu dùng nước máy)
• vi lượng: quan trọng nhất là sắt (Fe), luôn phải có từ 0.05 – 0.1 ppm, những chất vi lượng khác không cần quan tâm nếu có dùng nền còn dinh dưỡng hoặc cho cá tép ăn thường xuyên (thức ăn và phân cá tép có đủ vi lượng quan trọng trừ FE)
• CO2 nên cung cấp từ 5-30 ppm, không có khí CO2 thì nên thay nước mới thường xuyên (1-3 lần / tuần)
• pH nên giữ từ 5.5 đến 6.5, ở mức pH này các dinh dưỡng đa vi lượng đều được ráy hấp thụ dễ dàng, đặc biệt là Fe

3. Cách tỉa lá già và tách ngọn nana petite

• Các bạn xem clip cho dễ hình dung nhé
  

Chúc các bạn thành công.